Sinds de invoering van de WWZ is er een nieuwe trend: veel werkgevers houden dienstverbanden met langdurig arbeidsongeschikte werknemers slapend, om daarmee te ontkomen aan de transitievergoeding die bij een gedwongen ontslag na 2 jaar dienstverband in beginsel verschuldigd is. De rechtspraak is verdeeld over de vraag of slapend houden is toegestaan. Waar eerder geen ontslagplicht werd aangenomen, hebben rechters recentelijk geoordeeld dat de werkgever wél verplicht kan zijn een langdurige arbeidsongeschikte werknemer te ontslaan. Een ontslagplicht vloeide naar het oordeel van beide rechters voort uit het goed werkgeverschap. Het ging in deze zaken om schrijnende gevallen van terminaal zieke werknemers. Wat geldt er nu eigenlijk?
Ontslagplicht?
Uitgangspunt is dat de transitievergoeding moet worden betaald bij gedwongen ontslag na 2 jaar dienstverband, ongeacht de ontslaggrond en dus ook aan langdurige arbeidsongeschikten. Een ontslagplicht is echter in de wettekst niet te bekennen. Het arbeidsrecht beoogt in principe juist (ongerechtvaardigd) ontslag tegen te gaan.
Houdt de werkgever de arbeidsovereenkomst slapend, dan heeft de werknemer geen aanspraak op de transitievergoeding. Wel kan de werknemer in uitzonderlijke gevallen zelf om ontbinding van de arbeidsovereenkomst verzoeken en via die weg een transitievergoeding bemachtigen.
Tot voor kort werd aangenomen dat een werkgever juridisch gezien niet verplicht kon worden om een slapend dienstverband te beëindigen. Rechters oordeelden dat het slapend houden van dienstverbanden niet in strijd was met het goed werkgeverschap. Dit heeft ertoe geleid dat op grote schaal werkgevers dienstverbanden slapend hielden vanwege de dubbele kosten; 104 weken loondoorbetalingsverplichting én een transitievergoeding. Het slapend houden van een dienstverband is overigens niet geheel zonder risico’s. Een herstelde werknemer kan o.a. op enig moment weer aanspraak maken op werkhervatting en loondoorbetaling. Ook blijft de transitievergoeding gewoon oplopen.
Compensatieregeling Transitievergoeding oplossing?
Met het invoeren van de compensatieregeling Transitievergoeding wilde de wetgever, met terugwerkende kracht tot 2015, belemmeringen wegnemen voor werkgevers om ‘maatschappelijk ongewenste’ slapende dienstverbanden te beëindigen. De compensatieregeling verplicht werkgevers daarentegen nog steeds niet om slapende dienstverbanden op te zeggen, waar werkgevers belang bij kunnen hebben nu niet de volledige transitievergoeding per definitie wordt gecompenseerd (zie newsflash van februari over de Compensatieregeling Transitievergoeding).
Rechtspraak verdeeld over ontslagplicht
Tot nu toe zijn werkgevers nog steeds geneigd tot het slapend houden van dienstverbanden. Echter, waar eerder geen ontslagplicht werd aangenomen, hebben rechters recentelijk geoordeeld dat de werkgever wél verplicht kan zijn een langdurige arbeidsongeschikte werknemer te ontslaan. Een ontslagplicht vloeide naar het oordeel van de rechters voort uit het goed werkgeverschap. Het ging in deze zaken om schrijnende gevallen van terminaal zieke werknemers. De rechter kwam gelet op deze bijkomende omstandigheden tot de conclusie dat de werkgever geen gerechtvaardigd belang had om niet op te zeggen, nu hij “slechts een financieel belang nastreefde” (het niet betalen van de transitievergoeding). Dit belang woog volgens de rechter(s) niet zwaar genoeg, afgezet tegen de aankomende compensatieregeling.
Opvallend is dat in andere recente zaken juist geen slecht werkgeverschap werd aangenomen door het in stand laten van slapende dienstverbanden ondanks de aankomende compensatieregeling. In deze zaken werd benadrukt dat er op dit moment namelijk geen wettelijke verplichting bestaat om slapende dienstverbanden te beëindigen en deze ook niet volgt uit de compensatieregeling. Voorts werd meegewogen dat een verzoek tot toekenning van compensatie van een transitievergoeding niet eerder dan 1 april 2020 zal kunnen worden ingediend.
Hoge Raad verzocht om duidelijkheid
Het arbeidsrecht beoogt in principe juist (ongerechtvaardigd) ontslag tegen te gaan. Een verplichting voor de werkgever om het dienstverband te beëindigen lijkt daar niet bij te horen, maar staat nu ter discussie. Vorige week (10 april 2019) heeft een rechter prejudiciële vragen gesteld aan de Hoge Raad om duidelijkheid te krijgen of een ontslagplicht kan gelden.
Binnenkort weten we hopelijk meer en kunnen we u concreter adviseren over hoe met slapende dienstverbanden om te gaan.
Tags: slapend dienstverband, compensatieregeling